Wanawake 22 Waendelea na Matibabu ya Upandikizaji Mimba Muhimbili

Dar es Salaam – Hospitali ya Taifa Muhimbili (MNH) imeripoti kuwa wanawake 22 wanaendelea na matibabu ya upandikizaji mimba kwa njia ya Vitro Fertilization (IVF) katika hatua mbalimbali za matibabu.

Matokeo haya yanakuja miezi 16 baada ya hospitali hiyo kuanzisha rasmi kitengo cha upandikizaji mimba, akieleza Mkurugenzi Mtendaji wa hospitali hiyo, Dk Delila Kimambo.

Kwa mara ya kwanza, Muhimbili ilianza upandikizaji wa vijusi kwenye tumbo la mama wiki ya kwanza ya Mei mwaka huu.

Dk Kimambo alifafanua hayo Jumatatu, Desemba 8, 2025 wakati akitoa hotuba yake kwenye kikao kazi kati ya Waziri wa Afya, Mohamed Mchengerwa na watumishi wa sekta ya afya.

"Tangu kuanzishwa kwa huduma hii Septemba 2024, wanawake 22 wapo katika hatua mbalimbali za matibabu. Tunajivunia kuwa kwa sasa huduma hizi zinatolewa kwa asilimia 100 na wataalamu wazawa," alisema.

Takwimu za Huduma

Kwa mujibu wa takwimu zilizopo Muhimbili mpaka kufikia mwishoni mwa Mei, kati ya wenza 2,000 waliofika kuhitaji upandikizaji, walioonekana hawawezi kusaidika zaidi ya kupandikiza walifikia 120.

Mkuu wa kitengo cha IVF Muhimbili, Dk Matilda Ngarina, alisema wanawake 11 walifanikiwa kuvuka katika hatua za awali za matibabu.

Idadi hiyo ni kati ya wenza 31 walioanza hatua za awali za uvunaji wa mayai na mbegu za kiume, kisha kuunganishwa maabara na kufanikiwa kutengeneza kijusi, kabla ya upandikizaji vijusi hivyo katika tumbo la mama.

Makundi ya Matibabu

Dk Ngarina amesema mpaka sasa wametoa huduma kwa makundi matatu:

• Kundi la kwanza lenye wenza watano Desemba 2024
• Kundi la pili lenye wenza 13 Februari 2025
• Kundi la tatu lenye wenza 13 mapema mwezi huu

"Kundi la kwanza lilikuwa na wagonjwa watano, kati yao watatu ndiyo waliweza kukidhi vigezo mpaka hatua ya mwisho ya kunyonywa mayai na kutengenezwa kijusi baada ya muunganiko wa yai la mama na mbegu ya baba," alisema.

"Kundi la pili tulikuwa na kinamama 13 kati ya hao wanane ndiyo walikwenda vizuri mpaka mwisho na kuweza kutengeneza vijusi ambavyo vipo frozen."

Matumizi ya Wachangiaji

Dk Ngarina aliongeza kuwa kwa mara ya kwanza katika kundi la tatu, wameanza kutumia mbegu kutoka kwa wachangiaji, tofauti na hapo nyuma walipokuwa wanatumia mbegu za wenza wao.

Mchakato wa Upandikizaji

Alisema kwa sasa katika upandikizaji, wanasayansi wanashauri kitu kinaitwa ‘freeze all’ kinachomaanisha kugandisha kwanza kijusi. Zamani baada ya mbegu na yai kurutubishwa maabara baada ya siku tatu mama alipandikizwa.

"Lakini sasa wakabaini ukimpandikiza hapohapo, kunakuwa hakuna matokeo mazuri ikilinganishwa na kuhifadhiwa kwa muda, mwili wa mama ukapumzika," alieleza.

Hatua za Matibabu

Dk Ngarina alisisitiza kuwa kazi ya kupandikiza ni kubwa na ya hatua nyingi:

"Ni shughuli ndefu ya maandalizi, lazima mwili ukae sawa ijulikane shida ni nini, tuamue kwamba utapewa huduma namna gani ya kuuandaa mwili, tuanze kukuchoma zile sindano, twende chumba cha upasuaji tuvune yale mayai, tuyarutubishe na kuyaunganisha na mbegu, halafu yaachwe yaatamie yatengeneze kijusi."

Alisema vijusi vinavyo tengenezwa vinakuwa na hatua au ubora mbalimbali, na si vyote vinafaa kwa upandikizaji.

Uandaaji wa Mama

Kwa mujibu wa Dk Ngarina, mama akivunwa mayai hata kizazi huwa kikubwa, kwa hiyo hushauriwa mama akishanyonywa mayai kumuacha mwili wake kwanza urudi kawaida, kabla ya kumwandaa kwa ajili ya kumpandikiza.

Alisema kwa makundi ya awali yenye wanawake 31, vijusi vya wanawake 11 vipo vizuri na sasa wanawaandaa kupandikiza baada ya kuacha miili yao ikae vizuri.

Baada ya kunyonya mayai kabla ya kuja kupandikiza, lazima kuangalia nyumba ya uzazi kuhakikisha hakuna uvimbe au ghasia yoyote ambayo itazuia mimba isishike.

Uwekezaji

Muhimbili imelipa shilingi bilioni 1 kununua vifaa vya upandikizaji mimba vilivyotoka nchini India kwenye kampuni ya Shibane.

Gharama za kuwezesha mtu kufanyiwa upandikizaji wa mimba katika hospitali hiyo ni shilingi milioni 14, gharama inayotegemea vifaa na dawa kutoka nje ya nchi.